Ze zijn naast elkaar gaan zitten en knijpen genoeglijk hun ogen toe. Het is half oktober en de zon blijft maar schijnen. Heerlijk!

Arjan vertelt over zijn werk, zijn reisplannen, zijn volwassen kinderen en zijn vrouw. Vrouwtje Jas vertelt over haar voornemen om twee verhalenbundels uit te geven. Een bundel over schuldenaren en een bundel over eenzamen. Gedreven licht Vrouwtje Jas de onderwerpen toe. Eenzaamheid is vaak onzichtbaar. Het heeft niet altijd te maken met alleen zijn. Vaak gaat het over gebrek aan oprechte aandacht. Geen begrip hebben voor keuzes. Niet gerespecteerd worden. Een geheim hebben. Miscommunicatie. Vrouwtje Jas ratelt maar door.

Dat kan, dat is fijn van Arjan.

Hij luistert. Hij knikt. Als ze eindelijk even stil is, zegt hij: “Ik weet het. Naast je zit er één”.

Eenzaam

Vrouwtje Jas lacht ongemakkelijk. Wat zou hij bedoelen? Maakt hij een grapje? Arjan is een rustige man die stevig in zijn schoenen staat; hij is aantrekkelijk, heeft veel vrienden, een mooie carrière en geld zat. Voor het terras staat zijn Jaguar te glimmen. Hij heeft een leuke vrouw. Ze zijn net opa & oma geworden en genieten daar enorm van. Vrouwtje Jas hakkelt wat en stoeit met een reactie: “je vrouw is ziek, dat zal zwaar voor je zijn”. Arjan reageert niet. Het is een domme opmerking, ze had haar mond moeten houden. Vrouwtje Jas gaapt hem aan. Hij glimlacht en vraagt of zij nog thee wil. Ze zegt “ja”, maar Arjan rekent af.

In de groene Jaguar rijden ze naar het bos. De hond mag op de leren achterbank. Ze praten over de auto, het weer en de klimaatverandering. Ze draaien er omheen.

In het bos begint Arjan te praten. Hij is de jongste in een groot gereformeerd gezin. Een kind dat met weinig aandacht en veel regels opgroeide. Zijn vader, kerkorganist, had grote ambities. Ambities die zijn kinderen waar moesten maken. Anders gezegd: hij gunde zijn kinderen een betere toekomst.

Slim jongetje

Arjan was een slim jongetje dus zijn vader schreef hem in op het gymnasium. Arjan was daar niet blij mee: hij wilde naar de ambachtsschool in het dorp, net als zijn vrienden. Toch fietste hij iedere ochtend naar de stad. Om te gaan werken. De school van zijn vader interesseerde hem niets. Hij had gezien dat hij in de grote stad geld kon verdienen en hij greep zijn kans. Toen zijn vader erachter kwam, sloeg hij Arjan bont en blauw. Moeder vond dat haar man erg mild was en deed het toen maar zelf. Met de pollepel. Arjan, veertien jaar oud, sloop het huis uit en verdween.

Vrouwtje Jas en Arjan lopen naast elkaar en kijken hoe een man zijn mountainbike door het mulle zand stuurt. De hond gaat er fel blaffend achteraan. Foei. Vrouwtje Jas corrigeert de hond niet. Arjan ook niet.

Arjan vertelt hoe hij door Europa zwierf, geen cent op zak. Hier en daar deed hij een klusje. Soms kreeg hij daar geld voor, soms een maaltijd of onderdak. Als hij honger had, stal hij wat eten. Slapen kon ook in een schaapskooi. Lekker warm. Hij was vrij. Vrij om zichzelf te zijn. Vrij om beslissingen te nemen die bij hem passen. Hij was alleen. Maar minder eenzaam dan thuis. Hij had niemand om mee te praten en toch voelde hij zich gehoord. Want Arjan luisterde goed naar zichzelf. Hij luisterde naar het ritme van zijn hart, het ruisen van zijn ziel. Zo vond hij zichzelf. Zwervend, werkend, stelend.

Toen Arjan eenmaal zijn eigenwaarde gevonden had, koesterde hij die als een kostbare schat. Hij wikkelde hem in een fluwelen doek, die hij bewaakte als een zwaardvechter. Iedere keer als Arjan vermoedde dat iemand de inhoud van het fluweel wilde vervormen, dreigde hij met het zwaard. Blijf van mij af! Laat mij zijn wie ik ben! Doe mij geen pijn! Met ferme slagen verdedigde hij zijn eigenheid.

Terug naar huis

Hij ging naar huis om zijn ouders te laten zien wat hij waard was. Arjan haalde zijn diploma’s, ging werken en maakte, stapje voor stapje, carrière. Zijn vader en moeder werden trots op hun zoon en op zichzelf. Het was ze gelukt om die lastige jongen op te voeden. Ze hadden de weerbarst uit de jongen geslagen. Met resultaat! Arjan mocht zijn ouders dankbaar zijn dat ze zijn eigenzinnigheid hard ontkend hadden. Daardoor werd hij directeur van een grote handelsonderneming. Dat was anders nooit gelukt.

Ondertussen, buiten de ogen van zijn ouders om, raakte Arjan verwikkeld in een terugkerende beproeving. Terwijl hij de carrièreladder beklom, daalde hij af in de krochten van organisaties die structureel mensen in een keurslijf dwongen. Daar kon Arjan slecht tegen! Sjoep… daar zwaaide het zwaard! Het leidde steeds weer tot hoogoplopende conflicten en onherstelbare arbeidsverhoudingen. Waarbij Arjan keer op keer zijn baan offerde om zijn eigenwaarde te behouden. Dankzij de handigheid van Arjan hadden de arbeidsconflicten iedere keer een positieverbetering tot gevolg. Het verlies van zijn baan kreeg de schijn van winst. Zie je papa, kijk eens mama!

De echte klap

Papa en mama hebben helemaal niets uit de jongen geslagen; ze hebben de eigenzinnige inborst diep ìn de man geslagen. Het werd zijn grootste schat. Hij bewaakt zijn ‘zelf’ met een felheid waar de hond wat van kan leren. Arjan wil gehoord en gezien worden. Hij wil kunnen zijn wie hij wìl zijn. Houd rekening met me. Zie mij, hoor mij! Deze kalme man heeft een woeste schat in zich. Dat is inderdaad het gevolg van de klappen.

Die klappen leerden Arjan wat hij waard is. De klappen zorgden ervoor dat hij zich ging bewijzen. Dat hij uiteindelijk zijn school afmaakte. Dat bleek een goede zet, want de diploma’s en dat mooie CV hebben hun waarde bewezen. Daarmee kon Arjan steeds weer terecht bij de volgende werkgever. Zo kreeg hij weer een groter team, nog meer aanzien en een steeds duurdere auto. Waar zou Arjan zijn zonder zijn diploma’s? Zijn ouders hebben gelijk gekregen!

Vrouwtje Jas probeert te bedenken waar Arjan zou zijn zonder diploma’s. Ze verbeeldt zich wat er gebeurd zou zijn als Arjans ouders het kind hadden laten doen wat hij wilde. Hij had waarschijnlijk een vak geleerd op de ambachtsschool in het dorp. Hij zou elektricien zijn geworden. Of automonteur. Hij was jong gaan werken. En dan niet stiekem. Hij zou geen klappen hebben gehad. De schat had niet hoeven zwerven. De schat had niet verborgen en bewaakt hoeven worden. De jongen had in alle rust kunnen worden wie hij in de kern is: een slimme, lieve, rustige man.

Dat ìs Arjan.

Voetnoten en leestips:

• Zonder geld, over een jongen die zonder geld door Europa reist
• Luister alsjeblieft: hoe communicatie bepaalt of iemand eenzaam is
• Eind november komt een verhalenbundel uit met de titel: “Ontmoetingen met Vrouwtje Jas, een kleine buiging voor eigenheid”. De verhalenbundel kost 15 euro en is via deze website te koop. Een leuk geschenk! De opbrengst van het boek zorgt ervoor dat Vrouwtje Jas haar verhalen in de toekomst kan blijven schrijven. Dus: geniet je van de verhalen: koop een boek!

Met plezier gelezen? Help de schrijver aan meer naamsbekendheid en deel het verhaal op social media. Dat gaat heel eenvoudig met de icoontjes hieronder.