Het is een grauwe, schemerige vrijdagmiddag. Voordat het echt donker is, laat Vrouwtje Jas de hond nog even uit in het park. In de verte zien ze iemand aankomen. Vrouwtje Jas schenkt er geen aandacht aan, maar de hond begint te grommen. Zo’n stille grom, diep vanuit haar binnenste. Ze lijnt de hond aan en loopt door.

Door de sluier van mist komt een man uit de negentiende eeuw aangelopen. Hij draagt een donkere halflange tweedjas, een wandelstok en een bruine hoge hoed. Zijn kaarsrechte houding maakt het plaatje compleet: hier loopt Mister Ebenezer Scrooge.

In het langslopen spreekt hij Vrouwtje Jas aan. Of ze wel weet dat hondeneigenaren de behoefte van hun hond zelf op moeten ruimen? Vrouwtje Jas weet het. Maar de hond zit te plassen en dat ruimt lastig op. Daar heeft hij begrip voor. Hij vertelt dat hier vroeger een bordje hing met ‘de’ verplichting. Nu het bordje er niet meer hangt, lijkt de regel verdwenen. Hij benadrukt dat het nu een ongeschreven maar nog steeds na te leven regel is. Vrouwtje Jas knikt bedremmeld, ze ruimt ‘dat andere’ van haar hond altijd op. Ze woont zelf aan het park en wil ook dat het park fris blijft.

“Maar”, vraagt ze: “Hoe komt het dat het bordje verdwenen is?”

Vroeger

Mister Scrooge weet het niet zeker maar hij vermoedt dat hondeneigenaren het van de paal geschroefd hebben. Omdat ze niet op willen ruimen, en denken dat de verplichting vervalt als het niet aangekondigd is. “Tijden veranderen”, verzucht hij. “Vroeger, toen was alles anders. Niet altijd beter, maar ach vroeger…”

Hij kijkt Vrouwtje Jas even diep in de ogen en begint dan te vertellen over het gezin waarin hij opgroeide. Zijn moeder stierf toen hij twee jaar was. Hij bleef met zijn vader en zus achter. Ze bleven trouwens niet lang met z’n drieën: zijn vader nam van een zakenreis een stiefmoeder mee. Uiteraard een goede katholiek. Vader had zijn jonge bruid nog niet verteld dat hij al twee kinderen had; daar kwam ze achter toen ze eenmaal in Nederland was. Wat een verrassing! Ze begreep meteen dat van haar verwacht werd dat zij die kinderen op zou voedden. Dat waren nog eens tijden! Kom daar tegenwoordig nog maar eens mee aan.

Vrouwtje Jas is sprakeloos. Ze moet er niet denken dat zoiets haar of haar kinderen zou overkomen. Blij dat de tijden veranderd zijn!

Terug naar huis

De stiefmoeder heeft haar best gedaan hoor, dat zeker. Ze was ook best aardig. Maar ze was ongelukkig. Ze was jong, sprak de taal niet en voelde zich eenzaam. Ze wilde terug naar huis. Maar Krystyna had pech. Ze kon niet terug naar Polen. De oorlog was uitgebroken en de grenzen waren dicht. Er zat niets anders op: ze moest er het beste van zien te maken. En dat deed ze. Ze zorgde voor de kinderen, kreeg er zelf nog vier en raakte bevriend met een Poolse dame in dezelfde stad.

Haar eenzaamheid verminderde, ze leerde Nederlands en toen de kinderen wat ouder waren, ging ze af en toe op stap met haar nieuwe vriendin. Samen bezochten de dames de Koninkrijkszaal. Daar werd Krystyna warm ontvangen en ze had er in één klap veel vrienden bij. Ze bloeide op, werd vrolijk, ging sociaal werk doen en werd eindelijk onderdeel van de Nederlandse samenleving.

Je zou zeggen: Krystyna blij, vader blij, het hele gezin blij. Dat was maar ten dele waar. De bijbel kwam tussen Vader en Krystyna in te staan. De katholieke vader bezocht weliswaar met enige regelmaat de kerk maar was niet erg Bijbelvast. Krystyna daarentegen ging mee in de stroom van haar nieuwe vrienden. Ze las de bijbel niet alleen, ze bestudeerde die. De bijbel werd het onfeilbare woord van God voor Krystyna.  Ze dompelde zich er in onder. Letterlijk en figuurlijk: tot de doop erop volgde.

Twee geloven op één kussen

Vader begreep er niet zo veel van en wilde er ook niet te veel van weten. Hij was blij dat Krystyna niet naar Polen terug ging, dat ze gelukkig was en dat ze goed voor de kinderen zorgde. Vader sprak met haar af dat zij het woord van God niet in hun eigen stad verkondigde. Hij gaf haar reisgeld, zodat ze dat elders kon doen. Zo behield hij zijn aanzien en zij haar passie. Dat was hun balans. In dat gezin groeide Mister Scrooge op.

Vrouwtje Jas luistert met veel aandacht naar dit bijzondere verhaal. Ze is nieuwsgierig geworden, dus ze vraagt aan Mister Scrooge hoe hij het ervaren heeft om tussen twee geloven in op te groeien. Hij vertelt dat hij er niet veel last van had. Alle kinderen in het gezin werden vrij gelaten in het geloof. Zelf koos hij op zijn zestiende voor het voor het geloof van stiefmoeder Krystyna.

Vrouwtje Jas begint het te begrijpen. Op zijn zestiende maakte Mister Scrooge keuzes die hij tot op de dag van vandaag naleeft. Hij koos zijn geloof, zijn woorden en zijn garderobe en nam dat met een tijdloze vasthoudendheid en kaarsrechte rug mee naar 2018. Alleen de wandelstok is nieuw.

Mister Scrooge steekt Vrouwtje Jas een hand toe en zegt dat hij Gijsbert heet. Vrouwtje Jas mag hem bij zijn voornaam noemen. Dat doet Vrouwtje Jas:

“Gijsbert, ik ben benieuwd hoe die keuze jouw leven beïnvloedt heeft. Zullen we een kop koffie in het café gaan drinken?”

Lees het vervolg: Toen was alles anders

Met plezier gelezen? Help de schrijver aan meer naamsbekendheid en deel het verhaal op social media. Dat gaat heel eenvoudig met de icoontjes hieronder.